Dwa lata wcześniej powstaje W samo południe Zinnemana, rok wcześniej Jeździec znikąd Stevensa. A co robi Nicholas Ray? Kręci western z innej planety. Najdziwniejsze dzieło gatunku w latach 50., tylko pozornie oparte na klasycznych, westernowych schematach. Ray bawi się stroną wizualną filmu (barwne wariacje), seksualną symboliką oraz męskimi i kobiecymi figurami. Główna bohaterka to twarda właścicielka saloonu o obliczu Joan Crawford (niedawny wamp pozbawiony seksapilu!). W walce ze zbirami (niekoniecznie płci przeciwnej) pomaga jej były kochanek i wytrawny rewolwerowiec (ładniutki Sterling Hayden), który o trzymaniu spluwy najchętniej by zapomniał. Film został w swoim czasie odrzucony w USA, lecz Godard i inni nowofalowcy znad Sekwany nazwali Raya geniuszem.
Legenda i outsider Hollywoodu, wielbiony przez francuskich nowofalowców, którzy widzieli w nim jednego z najważniejszych autorów amerykańskiego kina. Zasłynął Buntownikiem bez powodu z Jamesem Deanem. W jego dorobku królują egzystencjalne, fatalistyczne filmy noir (Pustka, Żyją nocą), westernowe wariacje (Johnny Guitar, Prawdziwa historia Jesse Jamesa), odważne filmy społeczne (Pukać do każdych drzwi, Ponad życie), filmy wojenne (znakomite Gorzkie zwycięstwo), a nawet wysokobudżetowe kino biblijne (Król królów). Skończył regularnie kręcić filmy już w latach 60., ale powracał dziełami niezwykłymi, jak chociażby awangardowe spojrzenie na Amerykę We Can’t Go Home Again i mockumentalny Film Nicka, zrealizowany (już na łożu śmierci) wspólnie z Wimem Wendersem.
1948 Żyją nocą / They Live by Night
1949 Pukać do każdych drzwi / Knock on Any Door
1950 Pustka / In a Lonely Place
1952 Nieokiełznani / The Lusty Men
1954 Johnny Guitar
1955 Buntownik bez powodu / Rebel without a Cause
1956 Ponad życie / Bigger than Life
1957 Prawdziwa historia Jesse Jamesa / The True Story of Jesse James
1957 Gorzkie zwycięstwo / Bitter Victory
1961 Król królów / King of Kings
1976 We Can’t Go Home Again
1980 Film Nicka / Lightning over Water