Retrospektywa Camille Billops i Jamesa V. Hatcha podczas 14. AFF
Gdy piszemy, że podczas American Film Festival można zobaczyć filmy spoza głównego nurtu – nie rzucamy słów na wiatr. Tyczy się to zarówno filmów nowych, jak i retrospektyw, których zadaniem jest przybliżanie nie tylko powszechnie poważanych twórców i twórczyń, ale też rzucenie światła na tych, którzy pozostają niesłusznie zepchnięci na margines. Właśnie dlatego z przyjemnością ogłaszamy, że bohaterem kolejnej retrospektywy podczas tegorocznej edycji festiwalu jest duet Camille Billops i James V. Hatch.
Świat kinomanów na chwilę stanął w miejscu, gdy 1 grudnia zeszłego roku czasopismo „Sight & Sound” ogłosiło, że w ich rankingu najlepszych filmów wszech czasów, przygotowywanym przez redakcję co dekadę, wygrała Jeanne Dielman, Bulwar Handlowy, 1080 Bruksela w reżyserii Chantal Akerman. To zwycięstwo wywołało falę refleksji dotyczącą obecności kobiet w kanonie kina, a także w ogóle na jego horyzoncie. I choć filmów Camille Billops i jej partnera, Jamesa V. Hatcha nie można znaleźć we wspomnianym zestawieniu, wpisują się w one w nurt przepisywania historii kina, która powinna zacząć uwzględniać przez lata pomijane głosy. W tym konkretnym przypadku: głosy czarnych kobiet.
Oś kina Billops i Hatcha wyznacza rodzina i otoczenie artystki. Podczas gdy lata 70. zdominował nurt blaxploitation, bezsprzecznie jeden z pierwszych dających czarnym bohaterom i bohaterkom siłę i podmiotowość, w latach 80. duet zdecydował się pójść w zupełnie inną stronę – ich filmy są częścią niszowej grupy dzieł czarnego feministycznego dokumentu. Umiejscowienie filmów Billops i Hatcha w tym globalnym i historycznym kontekście uświadamia, gdzie należy szukać tradycji dokumentu o walorach etnograficznych, ukazującego codzienne życie Afroamerykanów.
Billops weszła do świata sztuki jako rzeźbiarka, ceramiczka, projektantka kostiumów i biżuterii i dopiero w dojrzałym wieku sięgnęła po kamerę. W tandemie z Jamesem V. Hatchem, życiowym i zawodowym partnerem, stanowiła kreatywną siłę, napęd, wyzwanie, który on – badacz czarnego teatru podejmował, wspierał i rozwijał z całą swoją wiedzą i pasją. Zgromadzili i pozostawili po sobie imponujące archiwum sztuki Afroamerykanek i Afroamerykanów. Najbardziej osobistą spuściznę stanowią ich filmy dokumentalne, zwane przez analogię do jednego z tytułów „sznurem pereł” amerykańskiego czarnego filmu dokumentalnego.
Z perspektywy czasu widać, jak mocno filmy Billops & Hatcha rezonują z myślą głównych przedstawicielek czarnego feminizmu. Równolegle z pierwszymi dokumentami ukazywały się przełomowe dla ruchu feministycznego dzieła pierwszorzędnych filozofek. bell hooks w Teorii feministycznej. Z marginesu do centrum wyjaśniała, jak różne od doświadczeń białych kobiet z klasy średniej są doświadczenia czarnych kobiet, pracujących i w domu, i poza domem, dla których aborcja jest dramatem, rasizm formą opresji dzielonej z mężczyznami, a wojna narkotykowa wojną domową.
Filmy dokumentalne duetu, jak stwierdziła Billops, nie mówią, jak powinno być, tylko pokazują, jak jest. Stawiają sprawy uczciwie, demaskują powszechny rasizm, także u kolorowych. Zarazem emanują ciepłem i wiarą w rozum, dzięki temu jest lepiej niż się początkowo wydawało.
W programie znalazły się zarówno krótkie i średnie metraże, jak i będący swoistym manifestem duetu pełny metraż Butik KKK to nie żadne wsioki, w którym twórcy próbują przypomnieć sobie, kiedy nauczyli się rasizmu i dochodzą do wniosku, że socjalizacja w tej kwestii przebiega niepostrzeżenie.
Ponadto w ramach retrospektywy będzie można zobaczyć Suzanne, Suzanne – portret bliskiej Billops uzależnionej od narkotyków siostrzenicy, Odnaleźć Christę – próbę odbudowania przez matkę-reżyserkę przerwanej relacji z własną córką, Starsze kobiety i miłość przedstawiający pary mieszane ze względu na wiek i pochodzenie, Wezmę pani torby, czyli krótką, postkolonialną opowieść o niewolnictwie oraz ostatni zrealizowany przez duet film, czyli Sznur pereł prezentujący mężczyzn z rodziny twórczyni, mierzących się z płciowymi stereotypami i trudami ojcostwa. Wszystkie z nich są opowieściami z jednej strony politycznymi, a z drugiej: intymnymi.
Więcej o twórczości Billops & Hatcha można przeczytać w tekście kuratorskim Moniki Talarczyk.
Do 20 października trwa sprzedaż karnetów oraz akredytacji dziennikarskich i branżowych na 14. American Film Festival. Pełny program festiwalu ogłosimy 24 października, a dzień później ruszy sprzedaż biletów na seanse stacjonarne oraz dostępów na filmy online.
Zamów akredytację dziennikarską
